Bal, binlerce yıldır insanlar tarafından hem şifa kaynağı hem de doğal tatlandırıcı olarak tüketilmektedir. Ancak bazen balın içinde küçük kurtçuklar veya beyaz ipliksi yapılar görülebilir. İşte bu durum “bal neden güvelenir?” sorusunu akla getirir. Balın güvelenmesi, özellikle saklama koşullarına dikkat edilmediğinde karşılaşılan doğal bir süreçtir. Bu yazımızda balın neden güvelendiğini, güvelenmiş balın yenilip yenilemeyeceğini, nasıl temizleneceğini ve doğru saklama yöntemlerini detaylı şekilde ele alacağız.
Güvelenmiş Bal Yenir mi?
Balın güvelenmesi, genellikle balın içerisinde kalan arı mumları, polen kalıntıları veya larvaların gelişmesiyle ortaya çıkar. Bu durum balın doğallığını gösterse de tüketim açısından bazı soru işaretleri oluşturur. Güvelenmiş bal doğrudan yenmesi tavsiye edilmez. Çünkü hem görüntü olarak iştah kaçırıcıdır hem de mide rahatsızlıklarına sebep olabilir. Ancak balın yapısı gereği mikrop üretmeyen bir besin olduğunu da unutmamak gerekir. Bu nedenle güvelenmiş balı değerlendirmek isteyenler, belirli temizlik yöntemlerini uygulayabilirler.
Kurtlanan Bal Yenir mi?
Kurtlanmış bal kesinlikle tüketilmemelidir. Çünkü içindeki larvalar ve kalıntılar nedeniyle artık saf bal özelliğini kaybetmiştir. Dolayısıyla bu tür balı yemek sağlık açısından doğru değildir. Böyle bir durumla karşılaşıldığında balın alındığı üretici ya da satıcıyla iletişim kurmak en doğru adım olacaktır.
Bazı satıcılar, balın kurtlanmasını doğal bir işaret olarak yorumlayabilir ve “balın gerçekliğini gösterir” şeklinde açıklamalar yapabilirler. Ancak bu görüş yanlıştır. Balda kurtlanma, içeriğinde polen, bal mumu veya uygun olmayan saklama koşullarının etkisiyle ortaya çıkar ve bu durum tüketim için olumlu kabul edilemez.
İlgilinizi Çekebilir: Bal Neden Donar?
Güvelenmiş Bal Nasıl Temizlenir?
Bal güvelendiğinde, içerisindeki yabancı kalıntıları ayıklamak mümkündür. Bunun için:
-
Süzme Yöntemi: Balı ince bir tülbentten ya da süzgeçten geçirmek, güve ve larvaların ayrılmasını sağlar.
-
Isıtma Yöntemi: Balı 40-45 dereceyi geçmeyecek şekilde benmari usulüyle ısıtmak, içindeki kalıntıları yüzeye çıkarır. Ardından yüzeydeki tabaka alınabilir.
-
Doğal Arıtma: Bal bir süre bekletildiğinde güve kalıntıları yüzeye çıkar. Bu tabaka alındığında bal daha temiz hale gelir.
Burada önemli nokta, balı yüksek sıcaklıklara maruz bırakmamaktır. Çünkü yüksek ısı balın içindeki enzimleri öldürerek besin değerini düşürür.
Bal Nasıl Saklanır?
Balın güvelenmemesi için en önemli nokta, doğru saklama koşullarını sağlamaktır.
-
Serin ve karanlık ortamda saklanmalıdır. Doğrudan güneş ışığı balın yapısını bozar.
-
Cam kavanoz tercih edilmelidir. Plastik kaplarda uzun süre saklamak balın kalitesini düşürür.
-
Nemden uzak tutulmalıdır. Nem, balda fermenteleşmeye ve güvelenmeye yol açabilir.
-
Ağzı sıkıca kapalı olmalıdır. Havanın girmesi, balın bozulma sürecini hızlandırır.
Bu koşullara dikkat edildiğinde bal, yıllarca doğallığını koruyabilir.
Petek Balın Güvelenmemesi İçin Ne Yapılır?
Bal süzme işlemi sırasında süzgeç kullanılmazsa, petek parçaları ve bal mumunun ince kırıntıları bala karışabilir. Bu kırıntılar içinde polen topakları bulunabileceği için süzme ballarda da nadir de olsa güvelenme görülebilir. Dolayısıyla bal süzerken süzgeç kullanmak hem balın daha berrak görünmesi hem de güvelenme riskinin azalması açısından oldukça önemlidir.
Petek ballarda ise gerekli tedbirler alınmadığında güvelenme neredeyse kaçınılmazdır. Çünkü petek güvesi kelebekleri, yumurtalarını petek gözlerine bırakır ve larvalar burada beslenip gelişerek ince ağlar oluşturur. Bu da peteklerin örümcek ağına benzer şekilde bozulmasına yol açar.
Petek balı buzdolabında saklamak güvelenme riskini azaltır. Soğuk ortamda güve yumurtaları gelişemez. Ancak bal uzun süre buzdolabında kalırsa zamanla kristalleşerek donar. Alternatif olarak petekli balları birkaç saatliğine derin dondurucuya koyup sonrasında oda sıcaklığına almak da etkili bir yöntemdir.
Polen içeren petek ballar, güve kelebeklerinin yumurta bırakmak için en uygun ortamlarıdır. Buna karşın çam ballarında polen bulunmadığı için güvelenme neredeyse hiç görülmez. Süzme ballar saf, mumsuz ve polensiz olduğunda da kurtlanma riski yoktur. Ancak polen katkılı süzme ballar buzdolabında saklanmazsa güvelenme ihtimali ortaya çıkabilir.
Sonuç
Bal, doğru saklama koşulları sağlanmadığında güvelenebilir. “Bal neden güvelenir?” sorusunun cevabı aslında balın içinde kalan doğal kalıntılarda ve uygun olmayan depolama şartlarında gizlidir. Güvelenmiş balı tüketmek doğrudan önerilmese de, temizleme yöntemleriyle değerlendirmek mümkündür. En doğrusu ise balı ilk günden itibaren uygun ortamda saklamaktır. Böylece hem balın lezzeti korunur hem de güvelenme sorunu ortadan kalkar.
